Με το Ν. 4072/2012 και τα
άρθρα 43 επ. εισήχθη στο ελληνικό δίκαιο μια νέα εταιρική μορφή κεφαλαιουχικής
εταιρείας, η Ιδιωτική Κεφαλαιουχική Εταιρεία (Ι.Κ.Ε), η οποία ήρθε για να
προσθέσει στο numerus clausus των εταιρειών του εμπορικού δικαίου μια πιο ευέλικτη και ελκυστική
εταιρική μορφή, στα πρότυπα των ξένων νομοθεσιών και της ευρωπαϊκή ιδιωτικής
εταιρείας.
Ο νομοθέτης εισάγοντας
την ΙΚΕ στον ελληνικό εμπορικό δίκαιο απέβλεψε στην εξυπηρέτηση των αναγκών των
μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, ιδίως παροχής υπηρεσιών, οι οποίες αποτελούν
την πλειοψηφία των ελληνικών εταιρειών. Κατά δεύτερον, η θέσπισή της κρίθηκε
χρονικά αναγκαία, προκειμένου αυτή η εταιρική μορφή που κινείται μεταξύ
προσωπικών και κεφαλαιουχικών εταιριών να προσελκύσει νέους επιχειρηματίες,
Έλληνες και ξένους, εν μέσω της
οικονομικής κρίσης, λόγω του μικρού της κόστους – μηδενικού κεφαλαίου
και της πρόβλεψης η έδρα της να βρίσκεται στο εξωτερικό.
Τα πλεονεκτήματα της ΙΚΕ
έναντι των υφιστάμενων εταιρικών μορφών είναι προφανή. Κατ’ αρχήν στις
προσωπικές εταιρείες (ΟΕ & ΕΤΕ) υπάρχει πάντα ένας προσωπικά ευθυνόμενος
εταίρος ενώ στις κεφαλαιουχικές εταιρείες, ΑΕ & ΕΠΕ, ο νόμος τάσσει πολλές
τυπικές και δαπανηρές προϋποθέσεις σύστασης.
Περαιτέρω, παρά τις
ομοιότητές της ΙΚΕ με την ΕΠΕ, ιδίως όταν η ΙΚΕ έχει μόνο κεφαλαιουχικές
εισφορές, όπως προκύπτει και από τον τίτλο του νόμου, η ΙΚΕ είναι μια νέα
εταιρική μορφή και όχι απλώς μια παραλλαγή της ΕΠΕ. Επίσης, η ΙΚΕ είναι σαφώς
πιο ευέλικτη από την ΕΠΕ, της οποίας το νομοθετικό πλαίσιο έχει παραμείνει ίδιο
από το 1955 (Ν.3190/1955).
Γενικότερα γνωρίσματα
Σε αυτό το σημείο, θα
αναφερθούμε εν συντομία στα κυριότερα χαρακτηριστικά της ΙΚΕ και στις ρυθμίσεις
που τάσσει ο Ν. 4072/2012 για τη σύσταση και λειτουργία της.
Η σύστασή της ΙΚΕ γίνεται
μέσω της Υπηρεσίας Μιας Στάσης και κατ’ αρχήν αρκεί ιδιωτικό συστατικό έγγραφο.
Έχει σωματειακή δομή και νομική προσωπικότητα την οποία αποκτά με την
καταχώριση της στο Γ.Ε.ΜΗ (άρθρο 43 παρ. 1. εδ. 2), όπως η ΑΕ. Επιπλέον, με την
καταχώρισή της στο Γ.Ε.ΜΗ αποκτά εμπορική ιδιότητα, κατά το τυπικό σύστημα. Επίσης,
ως κεφαλαιουχική εταιρεία, η ίδια η ΙΚΕ είναι υπέγγυα με την περιουσία της
στους εταιρικούς δανειστές, και οι εταίροι της με την επιφύλαξη του αρθ. 79
περί εγγυητικών εισφορών, δεν φέρουν ευθύνη.
Μετοχικό Κεφάλαιο
Με τις τροποποιήσεις που
εισήγαγε ο Ν. 4155/2013, το μετοχικό κεφάλαιο της ΙΚΕ μπορεί πλέον να είναι
μηδενικό, στα πρότυπα των ευρωπαϊκών χωρών όπως παραδείγματος χάριν στην
Γερμανία παρ. 5a GmbH,«Unternehmergesellschaft (hafttungsbeschrankt), στη Γαλλία αρθρ. 223-2 C.comm.,τροποποίηση
2003 και στην Αγγλία όπου οι private companies, δεν έχουν καθόλου κεφάλαιο. Η
πρόβλεψη αυτή δεν είναι παράλογη, καθόσον στην ΙΚΕ, οι εισφορές μπορεί πέρα από
κεφαλαιουχικές να είναι και εξωκεφαλαιακές ή εγγυητικές.
Παρόλα αυτά, ξέσπασε
έντονη συζήτηση επ’ αφορμή της ανωτέρω πρόβλεψης ιδίως ως προς την λογιστική
αποτύπωση των εξωκεφαλαιακών εισφορών. Ορθότερη κρίνεται η άποψη, οι εισφορές
αυτές να αποτυπώνονται κανονικά στα Ίδια Κεφάλαια του ισολογισμού. Περαιτέρω,
παρά το μηδενικό της κεφάλαιο, δεν τίθεται ζήτημα αμφισβήτησης του
κεφαλαιουχικού της χαρακτήρα, γεγονός που καταφάσκεται από τη δυνατότητα
μετατροπής άλλων κεφαλαιουχικών εταιρειών σε ΙΚΕ και το αντίστροφο με απλή
αποτίμηση της περιουσίας της ΙΚΕ κατά το αρθ. 9 του Κ.Ν 2190/1920.
Εισφορές Εξωκεφαλαιακές & Εγγυητικές
Στην ΙΚΕ, πέρα από την
καταβολή χρηματικών ή αποτιμητών σε χρήμα εισφορών, προβλέπεται η δυνατότητα
συμμετοχής με εξωκεφαλαιακές και εγγυητικές εισφορών. Ως εξωκεφαλαιακές
εισφορές νοούνται οι εισφορές που δεν είναι αποτιμητές σε χρήμα και συνήθως
συνίστανται στην παροχή εργασίας.
Τέλος, όσον αφορά τις
εγγυητικές εισφορές, η δυνατότητα αυτή αποτελεί τομή στο ελληνικό δίκαιο των
εμπορικών εταιριών. Πρόκειται για ασφαλιστική δικλείδα στην διασφάλιση των
εταιρικών δανειστών της ΙΚΕ καθώς ενισχύεται η φερεγγυότητα της εταιρείας.
Ο εταίρος που καταβάλει
εγγυητική εισφορά αναλαμβάνει την ευθύνη των χρεών της εταιρίας έναντι των
εταιρικών δανειστών μέχρι το ποσό της εισφοράς αυτής. Η ευθύνη του εταίρου
είναι άμεση και πρωτογενής. Δηλαδή, υπέγγυα είναι η προσωπική περιουσία του
εταίρου μέχρι, όμως, το ύψος της εισφοράς που ορίζεται στο καταστατικό (άρθρο
79 παρ. 1) και όχι απεριόριστα, όπως στην ΟΕ. Κατ’ ουσία, ο εταίρος που
αναλαμβάνει την ευθύνη καταβολής εγγυητικής εισφοράς μπορεί ανά πάσα στιγμή να κληθεί να καταβάλει
το ποσό αυτό ως εκπλήρωση των χρεών της εταιρίας έναντι των εταιρικών δανειστών
ενώ οι εταιρικοί δανειστές δύνανται να ενάγουν απ' ευθείας τον εταίρο αυτόν
χωρίς να έχουν υποχρέωση να στραφούν πρώτα κατά της εταιρίας. Ο εταίρος δε έχει
το δικαίωμα αν προβάλει προσωπικές ενστάσεις έναντι αυτών, καθώς και ενστάσεις της
εταιρείας έναντι αυτών.
Συμπέρασμα
Καταλήγοντας, βάσει των
στατιστικών στοιχείων του Υπουργείου Οικονομίας, Ανάπτυξης & Τουρισμού, από
το 2012 μέχρι σήμερα έχουν συσταθεί 11.487 ΙΚΕ και έχουν διαγραφεί μόλις 754.
Το μικρό κόστος σύστασης και λειτουργίας
της, η ελευθερία στην διαμόρφωση των εταιρικών σχέσεων, η πρόβλεψη εναλλακτικών
μορφών εισφορών, η υποχρεωτική ασφάλιση στον ΟΑΕΕ μόνο του διαχειριστή εταίρου,
το μηδενικό κεφάλαιο και η κατ’ αρχήν μη ευθύνη των εταίρων για τα εταιρικά
χρέη την καθιστούν άκρως ελκυστικό στέγασμα για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις
που συγκροτούν την ελληνική οικονομία. Με μοναδικό ίσως μειονέκτημα την αυστηρότερη φορολογική μεταχείρισή της ως
κεφαλαιουχική ακόμα και αν έχει μικρότερο κύκλο εργασιών από άλλες προσωπικές,
κρίνεται ως την πλέον επιτυχημένη εταιρική μορφή αυτή τη στιγμή. Ο χρόνος και η
οικονομική κρίση ως λυδία λίθος θα
κρίνουν την επιτυχία της.
Nάντια Σαλτερή,
Δικηγόρος Αθηνών
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου