Συνθήκες Εργασίας Ασκουμένων (;)

Ας ξεκινήσουμε από τα βασικά:

1. Εργασία είναι η λέξη που δηλώνει τη διάθεση σωματικών ή πνευματικών δυνάμεων για την παραγωγή έργου.

2. Ασκούμενος-η δικηγόρος είναι ο απόφοιτος μιας από τις Νομικές Σχολές της Ελλάδος που επί 18 μήνες υποχρεούται να μαθητεύσει σε Δικαστικό Ίδρυμα, Δικηγορική Εταιρεία, Δικηγορικό γραφείο, Γραφείο Νομικού Συμβούλου της επιλογής του προκειμένου να αποκτήσει τα πρακτικά εκείνα εφόδια που δεν είναι δυνατό να αποδοθούν στις πανεπιστημιακές διαλέξεις, ούτως ώστε να θεωρηθεί ολοκληρωμένος επιστήμονας, ικανός να ασκήσει το λειτούργημα που επέλεξε, επιτυγχάνοντας στις αντίστοιχες εξετάσεις του Δικηγορικού του Συλλόγου.

Η σημερινή επικρατούσα συνθήκη;

Κάπου έχει χαθεί ο συνδετικός κρίκος τόσο μεταξύ του παρέχοντος την εργασία και του αντικειμένου αυτής, όσο και μεταξύ του αντικειμένου της εργασίας και της νομικής επιστήμης.

   

Τι εννοώ;

Ένας απόφοιτος Ιατρικής σχολής, εν δυνάμει γιατρός, που κάνει την ειδίκευσή του, το αγροτικό του, ήτοι την άσκησή του (με νομικούς όρους), για το χρονικό διάστημα που προβλέπει ο νόμος, έρχεται σε καθημερινή επαφή με την πρακτική απεικόνιση του αντικειμένου των σπουδών του και ως εκ τούτου το χρονικό διάστημα αυτό σκοπός του είναι να αποκτήσει εμπειρία, τριβή και γνώσεις προκειμένου να εντρυφήσει στην επιστήμη του και να θεωρηθεί ικανός να αναλάβει την πλήρη ευθύνη των ασθενών του ακολουθώντας την εν λόγω επαγγελματική πορεία.

Στον αντίποδα και ενώ το σκεπτικό για την καθιέρωση του 18μηνου της άσκησης στον κλάδο μας είναι το ίδιο, ένας ασκούμενος δικηγόρος μετά βίας έρχεται σε επαφή με τη νομική σκέψη και τη δικαστηριακή πρακτική.

Το εν λόγω χρονικό διάστημα έχει σχεδόν πάψει να είναι το μεταβατικό στάδιο που εξοπλίζει έναν πτυχιούχο της νομικής με τα απαραίτητα εκείνα εφόδια ώστε να περάσει από τη θεωρία στην πράξη, κι επομένως στη μάχιμη δικηγορία.

Τουναντίον, έχει εξελιχθεί σε ένα άχαρο διάστημα που οι περισσότεροι ανυπομονούν να περάσει ελπίζοντας ότι η εξάλειψη του «ασκούμενος» μπροστά απ’ το «δικηγόρος» θα επιφέρει την αναγνώριση που οδηγεί σε ανεκτά ωράρια εργασίας, αξιοπρεπή αμοιβή, ενασχόληση (επιτέλους!) με νομικά ζητήματα, σύνταξη δικογράφων, παράσταση σε ακροατήρια, επαγγελματική ανέλιξη και BostonLegal!

Και σ’ αυτό ακριβώς το σημείο έρχεται η διάψευση, η κατάρρευση του ονείρου.

Πώς θα συντάξεις ένα δικόγραφο, αναλαμβάνοντας πλήρη ευθύνη απέναντι στον πελάτη σου (ναι, γιατί μετά αυτή είναι η σχέση) όταν δεν έχεις έρθει καν σε οπτική επαφή μαζί του μέχρι πρότινος, ή στην καλύτερη περίπτωση, απλά το έχεις κουβαλήσει ωραιότατα στην τσάντα σου μέχρι να το καταθέσεις στο αρμόδιο δικαστήριο;

Πώς θα εκπροσωπήσεις τον πελάτη σου ενώπιον της έδρας ενώ οι μόνες προσλαμβάνουσες που έχεις μέχρι τώρα προέρχονται απ’ το Suits;

Δε συνεχίζω άλλο, καταλαβαίνετε όλοι που το πάω. Δε θα αναφερθώ λοιπόν καθόλου στα ωράρια εργασίας και τις αμοιβές των ασκουμένων, όχι γιατί είναι επουσιώδους σημασίας, αλλά γιατί αφενός νομίζω όλοι έχουμε έρθει σε άμεση επαφή μ’ αυτά (και δεν μας άφησαν και την καλύτερη εντύπωση!) και αφετέρου διότι προσωπικά πιστεύω ότι η ρίζα του προβλήματος είναι διαφορετική και δυστυχώς απόλυτα εμφανής και στην μετέπειτα πορεία στο επάγγελμα.

Είναι καθαρά θέμα νοοτροπίας και πρακτικής. Ένα «παιδί για όλες τις δουλειές» δεν μπορεί να μετεξελιχθεί σε έναν άξιο και ικανό νομικό. Προφανώς και υπάρχει κλιμάκωση, «για να φτάσεις ψηλά πρέπει να ξεκινήσεις από χαμηλά».

Ένα βήμα τη φορά, κι αν το πρώτο βήμα είναι η λήψη του πτυχίου, το δεύτερο πρέπει να είναι η εμπέδωση και πρακτική άσκηση όσων γνωρίζεις σε ακαδημαϊκό επίπεδο και όχι η πλήρης αποκόλληση από κάθε νομική σκέψη.

Για μένα, η απόδοση των ευθυνών για τη σημερινή πραγματικότητα δεν είναι μονόπλευρη. Οι ευθύνες επιμερίζονται, ενδεχομένως όχι κατ’ ισομοιρία, τόσο στους «υψηλά ιστάμενους» που διαιωνίζουν τη συγκεκριμένη πρακτική, όσο και στους ίδιους τους ασκούμενους που δε διεκδικούν με αποτελεσματικό και μαζικό τρόπο την καθιέρωση ενός minimum δικαιωμάτων τους που απορρέουν από τις αντίστοιχες υποχρεώσεις που έχουν αναλάβει.

Όλοι ψιθυρίζουν για μια κατάσταση που κάθε άλλο παρά ανταποκρίνεται στα θέλω και τις ανάγκες τους, μα ελάχιστοι είναι αυτοί που θα μιλήσουν ανοιχτά εκφράζοντας προβληματισμούς και διεκδικώντας κάτι καλύτερο. Εγώ ένα ξέρω, όπου υπάρχει πρόβλημα, υπάρχει και λύση.

Της Μαρίας Σαμιώτη,

ασκούμενης δικηγόρου Αθηνών